ژل سونوگرافی و کاربرد های اصلی آن
ژل سونوگرافی یکی از ضروری‌ترین موارد برای استفاده از دستگاه سونوگرافی می‌باشد. این ژل، مایعی شفاف و تقریبا چسبناک است که رابط اصلی بین دستگاه سونوگرافی و بافت بدن محسوب می‌شود. در واقع این ژل همان ماده سرد و چسبناکی است که در همه مراکز رادیولوژی و تصویر برداری برای انجام عمل سونوگرافی، استفاده می‌شود.
سونوگرافی:
سونوگرافی از ترکیب کلمه لاتین sono به معنی صوت و کلمه یونانی گرافیا به معنی ترسیم، ساخته شده است. نام دیگر آن فراصوت‌نگاری یا ultrasound می‌باشد که خود کلمه ultrasound از ultra به معنی ماورا و نیز sound به معنی صوت یا صدا گرفته شده‌است و در واقع سونوگرافی یکی از روش‌های معاینه و تشخیص بیماری در علم پزشکی است. از دیگر نام‌های سونوگرافی، اکوگرافی، پژواک‌نگاری و صوت‌نگاری می‌باشد و اساس این روش استفاده از امواج فراصوت می‌باشد.
کاربرد سونوگرافی :
سونوگرافی یکی از شیوه‌های انجام معاینات پزشکی می‌باشد که با تشخیص و ارزیابی نقاط آسیب‌دیده به تشخیص بیماری کمک می‌کند. این روش برای بررسی بسیاری از اندام های داخلی بدن به‌کار می‌رود و همچنین پزشکان به هنگام مشاهده علایمی مانند درد، ورم و عفونت، انجام سونوگرافی را تجویز می‌نمایند.
به‌طور‌کلی سونوگرافی قادر به تصویر‌برداری از اعضای داخلی بدن می‌باشد اما از مهم‌ترین کاربرد‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- کبد
- کیسه صفرا
- طحال
- پانکراس
- کلیه ها
- مثانه
- رحم و تخمدان‌ها که از آن برای تشخیص بارداری و مراحل بعد آن استفاده می‌شود.
ژل سونوگرافی و ضرورت استفاده از آن
ژل سونوگرافی یا اولتراسونیک، یکی از اساسی‌ترین بخش‌های استفاده از این روش تصویر‌برداری می‌باشد و در‌‌واقع این ژل یک ماده رسانا است که پل بین پروب و بافت بدن محسوب می‌شود و پیوندی محکم بین پوست و دستگاه سونوگرافی ایجاد می‌کند. این اتصال قوی، به امواج قدرت انتقال مستقیم به بافت‌های زیرین و عکس‌برداری از نقاط مورد نظر را می‌دهد. یکی از مواردی که لازم‌است به آن توجه شود این‌است که اگر امواج سونوگرافی در ارتباط با هوا قرار گیرند، هنگام عبور از هوا کنده می‌شوند و تصویر‌برداری با وضوح انجام نمی‌شود. این مساله ضرورت استفاده از ژل اولتراسونیک را می‌رساند که در واقع این ژل با فراهم کردن اتصال مناسب بین دستگاه سونوگرافی و بافت بدن از قرار گرفتن هوا در مقابل اشعه جلوگیری می‌کند و سبب ایجاد تصاویر شفاف و با کیفیت می‌شود.مواد تشکیل دهنده ژل اولتراسونیک
اولین و مهم‌ترین ماده اصلی تشکیل دهنده این ژل‌ها، آب است، که حدود ۸۰ درصد ژل از آن تشکیل شده است و بقیه مواد که عموماً ترکیبی از گلیکول پروپیلن و گلیسیرین می‌باشند در آب حل شده‌اند. در برخی از انواع آن، از رنگدانه‌هایی هم در ژل استفاده می‌شود. دلیل احساس سرمای ایجاد شده در پوست به هنگام تماس ژل با بدن همان واتربیس بودن آن می‌باشد. همچنین چسبناک بودن ژل باعث می‌شود که هنگامی که بر روی پوست مالیده می‌شود، روی سطح پوست باقی بماند.
کاربرد ژل سونوگرافی
- این ژل با ایجاد اتصال مناسب بین پروب و بدن بیمار، از برخورد اشعه با مولکول‌های هوا جلوگیری کرده و به ایجاد تصویر با‌کیفیت بر روی مانیتور کمک می‌کند.
- این ژل رسانا بوده و به هدایت امواج فراصوت به بدن بیمار کمک می‌کند.
- ژل اولتراسونیک، با لغزنده کردن سطح پوست از ایجاد اصطکاک در بین دستگاه و بدن بیمار کمک کرده و باعث می‌شود پروب به راحتی روی سطح پوست حرکت کند.
- این ژل با جلوگیری از به‌وجود آمدن الکتریسیته ساکن به ایجاد تصویر با‌کیفیت کمک می‌کند.
- در برخی موارد، بعضی از زوج‌ها از این ژل به عنوان روان‌کننده استفاده می‌نمایند. که در این خصوص با وجود استریل و بی ضرر بودن ژل اولتراسونیک، اما پیشنهاد می‌شود از نوع دیگر ژل‌های روان کننده مانند ژل لوبریکانت استفاده شود.
- این ژل هیچ گونه عوارض جانبی ندارد؛ به همین دلیل از آن برای تشخیص بیماری‌های مختلف همچنین انجام معاینات واژن و تشخیص عفونت‌های واژینالی استفاده می‌شود.
- از این ژل برای بررسی اندام‌های داخلی بدن مانند کلیه‌ها، کبد، کیسه‌صفرا و... استفاده می‌شود.
- سونوگرافی افراد باردار برای دیدن وضعیت جنین، شنیدن صدای قلب جنین، تشخیص جنسیت و ... با دستگاه سونوگرافی انجام می‌شود و این ژل هیچ ضرری برای مادر و جنین نداد.
- از ژل سونوگرافی برای گرفتن نوار قلب توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف استفاده می‌شود.
- در دامپزشکی‌ها برای بررسی اندام‌های داخلی حیوانات توسط دستگاه سونوگرافی، از این ژل استفاده می‌شود.
- این ژل در تشخیص بیماری‌های پوستی و سرطان‌های پوستی و ... به کار برده می‌شود.
- فیزیوتراپی یکی دیگر از کاربرد‌های اصلی ژل اولتراسوند است.
- هنگام استفاده از برخی دستگاه‌های لیزر مو‌های زاید، برای کاهش عوارض درد و سوختگی از ژل سونوگرافی استفاده می‌شود.
موارد قابل توجه قبل از استفاده از ژل
- این ژل، مخصوص پوست می‌باشد و نباید با چشم تماس پیدا کند.
- ژل اولتراسونیک باید در محیط خشک و خنک و به دور از گرما یا سرمای شدید نگه‌داری شود.
- این ژل فاقد هر ماده نگهدارنده‌ای می‌باشد؛ پس با وجود این‌که مدت طولانی باقی می‌ماند اما حتما قبل از استفاده به تاریخ مصرف آن توجه شود.
- این ژل، ضد حساسیت و کاملا شفاف است؛ در صورت مشاهده کدورت در ژل، از استفاده از آن پرهیز شود.
روش استفاده از ژل اولتراسونیک :
همان‌طور که گفته شد، ژل سونوگرافی در واقع رابط بین دستگاه و بدن می‌باشد. از این‌رو، هنگام انجام سونوگرافی لایه‌ای نسبتا ضخیم بر روی محل تحت معاینه مالیده می‌شود. پروب دستگاه سونوگرافی بر روی ژل قرار گرفته و تصویر بر روی مانتور ظاهر می‌شود.هر چه لایه ژل استفاده شده بر روی بدن بیمار، ضخیم‌تر باشد تصاویر با کیفیت و وضوح بیشتری تشکیل می‌شود.
خرید ژل سونوگرافی :
ژل سونوگرافی اولتراسونیک و انواع دیگر ژل‌ها را می‌توانید از فروشگاه اینترنتی آرشیدا طب به‌صورت آنلاین خریداری کنید. این مجموعه یکی از توزیع‌کنندگان حرفه‌ای تجهیزات پزشکی در سراسر کشور است و محصولات اصل را با نرخ نازل ارائه می‌دهد. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره محصولات با مشاوران ما در تماس باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سایر محصولات پزشکی و کاربرد‌های آن‌ها می‌توانید به سایت مگ آرشیدا طب مراجعه بفرمایید.