ژل پزشکی چیست؟
ژل پزشکی برای آسان‌تر شدن معاینه برای پزشکان و بیماران کاربرد دارد. ژل‌های پزشکی کاربرد چند منظوره داشته و به علت فرمولاسیون و مواد تشکیل دهنده آنها میتوان از آنها در حوزه مختلف پزشکی استفاده کرد. این ژل‌ها با توجه به قیمت پایین و مناسبی که دارند همچنین بسیار کاربرد بالا و گسترده ای در حوزه پزشکی دارند. مواد تشکیل دهنده ژل پزشکی غالبا بر پایه آب است ب همین اساس این ژل ماده ای چسبناک و بی‌رنگ است.نیمی از این ژل را آب تشکیل داده و نیم دیگر را مواد شیمیایی تشکیل می‌دهد. این مواد شیمیایی مضر نبوده و صدمه و آسیبی به بدن فرد وارد نخواهند کرد. اگر درصد نسبت مواد تشکیل دهنده این ژل را در نظر بگیریم، 80 درصد آنرا آب و 20 درصد آنرا گلیسیرین، فنوکسی اتانول و پلی پیلن گلیکول تشکیل می‌دهد. پلی پیلن گلیکول ماده ای بی خطر بوده و در تولید مواد بهداشتی هم استفاده می‌شود. گلیسیرین در بیشتر مواد آرایشی و بهداشتی استفاده شده و خاصیت و کاربرد زیادی دارد. فنوکسی اتانول خاصیت محلول در آب دارد و به میزات کمی در ژل‌های پزشکی و بهداشتی از آن استفاده می‌شود.
انواع ژل پزشکی
ژل پزشکی انواع مختلفی دارد که هرکدام از مواد مختلفی تشکیل شده اند و در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پایه این ژل‌ها غالبا آب است. اما انواع دیگری از این ژل ها وجود دارد که بر پایه روغن و یا سیلیکون هستند. علاوه بر این ژل‌هایی که معرفی کردیم ژل های طبیعی نیز وجود دارند. ژل هایی بر پایه روغن هستند از روغن‌هایی مانند روغن E و یا نارگیل تشکیل شده اند. پوست برخی افراد به این ژل‌ها واکنش نشان داده و برای استفاده افرادی که حساسیت ندارند مناسب می‌باشد.
پزشکان از این ژل‌ها هنگام سونوگرافی های مختلف استفاده می‌کنند و نوعی دیگر از این ژل‌ها به نام لوبریکانت یا ژل روان‌کننده وجود دارد که لذت بخش تر شدن روابط زناشویی استفاده می‌شود.
در ژل‌های بر پایه سیلیکون روان کنندگی و غلظت نسبت به ژل‌هایی که بر پایه آب و روغن هستند بیشتر است. این نوع ژل ها از روی پوست به راحتی پاک نشده و نیاز به پاک کننده و یا شوینده قوی دارد. پس از استفاده از این نوع ژل‌ها بایستی سریعا از روی پوست پاک شوند تا محلی برای جذب و انتقال میکروب و عفونت نباشد. از استفاده همزمان ژل‌های بر پایه سیلیکون با موادی که در آنها هم سیلیکون بکار رفته است خودداری کنید. نوع دیگری از ژل‌ها هستند که در دسته ژل‌های طبیعی قرار می‌گیرندو برای افرادی که پوستشان مستعد آلودگی و حساسیت است بسیار مناسب است.
کاربرد ژل پزشکی
ژل‌های پزشکی کاربرد مختلفی دارند، برای مثال در اتاق پزشک زنان برای معاینات و روان‌کنندگی واژن استفاده می‌شود تا درد بیمار را تا حد زیادی کم کند. در حوزه سونوگرافی برای اعمال روی شکم بیمار استفاده شده و به عنوان ژل اولتراسونیک هم شناخته می‌شود. از ژل‌های پزشکی در رابطه جنسی برای روان کنندگی و کاهش درد و افزایش لذت در رابطه جنسی نیز استفاده می‌شود. از این ژل‌ها در انواع معاینات واژن، تشخیص صدمه های چشمی، انجام انواع سونوگرافی، آندوسکپی و... استفاده می‌شود.
ژل‌های پزشکی پای ثابت در اتاق‌های معاینه برای راحتی در بررسی بیماران هستند. این ژل‌ها در برخی مواقع در اورژانس‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ژل‌ها برای بانوان بارداری که به صورت اورژانسی به بیمارستان رفته‌اند استفاده شده و قبل رفتن به اتاق پزشک برای معاینه با استفاده از ژل‌های پزشکی سریعا معاینه را انجام می‌دهند .پزشکان از این ژل علاوه بر معاینات سونوگرافی در معاینات مقعدی هم استفاده می‌کنند . با استفاده از این ژل‌ها در معاینات امکان آسیب دیدن واژن و یا مقعد به حداقل می‌رسد و درد بیماران به حداقل خواهد رسید.
انواع ژل های پزشکی
ژل لوبریکانت استریل
ژل لوبریکانت استریل نوعی ژل سونوگرافی شفاف و قابل حل می‌باشد. این ژل احساس چربیو لغزش بر روی پوست ایجاد نکرده و در موضع هایی که دارای مخاط هستند استفاده می‌شود. یکی از کاربرد های این برای معایناتی مانند آندوسکوپی، جراحی های داخلی، معاینات واژینال در دکتر بانوان، اکوگرافی، سونداژ و... استفاده می‌شود.
ژل لوبریکانت
این نوع ژل هم مانند ژل استریل برا مواضع دارای ترشح و مخاط استفاده شده و به طور گستره در مراکز درمانی مانند دکتر زنان و زایمان، معاینات الکتروتراپی، معاینات مخاطی، آندوسکوپی و معاینات واژینال، سیستوکوپی، جراحی ها و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. ژل لوبریکانت فاقد مواد حساسیت زا، نمک، پارابن، الکل یا اسانس بوده و هیچگونه ضرر و آسیبی به اندام های حساس وارد نکرده و باعث عفونت و اختلال در سیستم بدن نخواهد شد.
ژل اولتراسونیک
این نوع ژل نوعی از ژل‌های پزشکی می‌باشد که با توجه به کارایی افراد و پزشکان زیادی از این نوع ژل استقبال می‌کنند. ژل اولتراسونیک ژلی شفاف است که دارای قابلیت حل شدن در آب می‌باشد و با یک دستمال کاملا از روی پوست پاک شده و هیچگونه اثر چربی باقی نخواهد گذاشت.
این ژل با ترکیباتی که در آن بکار رفته به وسایل پزشکی مانند الیاف های طبیعی، فلزی، پلاستیکی و یا بافت بدن آسیبی وارد نکرده و فاقد مواد مضر می‌باشد. همچنین این ژل کاملا شفاف و قابل در آب بوده و اثر چربی باقی نگذاشته و با دستمال پاک خواهد شد. از این ژل برای انجام اکوگرافی و الکتروکاردیوگرافی استفاده خواهد شد.
مواد تشکیل دهنده ژل پزشکی
فنوکسی اتانول ماده مورد استفاده دیگر در ساخت ژل های سونوگرافی است و حلال در آب است. این ماده در ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می‌شود.
ژل‌های پزشکی از آب و الکل تشکیل شده و به علت ویژگی رسانایی در سونوگرافی استفاده می‌شود. برای یونوگرافی از هیدروژل‌ها استفاده شده که حلال در آب هستند.
برای ساخت این ژل‌ها از پروپیلن گلیکول و موادی که شامل آب هستند استفاده می‌شود. این مواد اصطکاک بین پروبو پوست را از بین برده و مانع کشیده شدن دستگاه روی پوست و آسیب دیدن بدن بیمار می‌شوند.
برای تولید این محصول از مواد شیمیایی اما بی‌خطر استفاده شده مانند گلیسیرین و فنوکسی اتانول با رنگ‌دانه هایی که سبب آسیب و ضرر به بدن بیمار نمی‌شوند استفاده می‌شود. ماده ای اصلی که در ترکیبات این ژل‌ها استفاده می‌شود پروپلین گلیکول می‌باشد که ماده اولیه ساخت لوازم آرایشی بهداشتی است. از مزیت های این ماده میتوان به نداشتن عوارض جانبی و خطری اشاره کرد.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت مجله آرشیدا طب مراجعه کنید.