سرنگ انسولین و کاربرد آن
سرنگ انسولین یکی از انواع سرنگ‌های پزشکی در دسته تجهیزات پزشکی می‌باشد. سرنگ، به‌طور کلی یک وسیله پزشکی است که از آن برای تزریق مایع یا دارو استفاده می‌شود. انسولین، هورمونی است که وظیفه آن رساندن قند به درون سلول است. در بدن بیماران مبتلا به دیابت، یا انسولین به مقدار کافی ترشح نمی‌شود (دیابت نوع دو) و یا گیرنده انسولین در بدن آن‌ها وجود ندارد (دیابت نوع یک). اگر در بدن بیمار به هر دلیلی انسولین ترشح و یا جذب نشود، بیمار به تزریق انسولین نیاز پیدا می‌کند. تزریق این ماده از طریق سرنگ انسولین انجام می‌شود. این سرنگ با توجه به دوز مورد نیاز بیمار در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف تولید می‌شود تا هر کس بتواند بر حسب نیاز خود از آن‌ها استفاده کند.
اجزای تشکیل دهنده سرنگ انسولین
این سرنگ دارای ساختار ویژه‌ای است و از سه بخش اصلی تشکیل شده است :
- مخزن پلاستیکی که وظیفه آن نگه‌داری انسولین است. این مخزن کالیبره شده است و دوز انسولین تزریقی را در هر لحظه نمایش می‌دهد.
- پیستون که یک میله باریک است که در طول مخزن حرکت کرده و برای کشیدن انسولین به داخل سرنگ و آزاد کردن انسولین کاربرد دارد. طراحی پیستون به شکلی است که انتهای آن جوری مهر و موم شود که مانع نشت انسولین به خارج سرنگ بشود.
- سوزن انسولین که یک سوزن باریک و کوتاه است و طراحی و ساخت آن به شکلی است که به راحتی وارد پوست شود و کمترین درد را ایجاد نماید.
معرفی قلم انسولین و مقایسه آن با سرنگ مخصوص تزریق انسولین
قلم انسولین، یکی دیگر از ابزار و وسایلی است که از آن برای تزریق انسولین و کنترل دیابت استفاده می‌شود. قلم انسولین از دو بخش اصلی کارتریج و درجه تنظیم دوز دارو تشکیل شده است. این قلم به دو شکل یکبار مصرف (قلم‌های یکپارچه حاوی انسولین از پیش پر شده) و چند بار مصرف (قلم‌های تشکیل شده از کارتریج‌های قابل تعویض) تولید می‌شود که هر کدام مزایا و معایب خود را دارد. از مزایای این قلم‌ها نسبت به انواع سرنگ می‌توان به سهولت استفاده و نگه‌داری آسان‌تر آن‌ها اشاره نمود. اما از آنجایی که به نسبت سرنگ انسولین قیمت بسیار بالا‌تری دارن، بسیاری از افراد استفاده از سرنگ را ترجیح می‌دهند. همچنین در این قلم‌ها، امکان مخلوط کردن انسولین‌های کوتاه اثر و بلند اثر توسط بیمار وجود ندارد.
معرفی پمپ انسولین به عنوان یکی از ابزار تزریق انسولین
پمپ انسولین جایگزینی مناسب برای تزریق انسولین با قلم است. این پمپ یک دستگاه کوچک و کامپیوتری می‌باشد که با لوله به بدن فرد متصل شده و انسولین را به طور مداوم با جریان ثابت وارد بدن بیمار می‌کند. ایندستگاه را می‌توان به کمربند یا بند لباس وصل کرد یا داخل جیب قرار داد و سوزن آن را به شکم، ران یا باسن وصل نمود. این پمپ هر دو یا سه روز یک بار عوض می‌شود؛ لذا باعث پایین آمدن مصرف سوزن می‌شود. در استفاده از این روش، لازم است قند خون حداقل روزی ۴ بار بررسی شود تا از قطع نشدن جریان مطمئن بود.
مقایسه سرنگ انسولین، پمپ و قلم انسولین
هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند؛ به همین دلیل نمی‌توان گفت کدام مورد بهتر است. اما به طور کلی می‌توان گفت برای کسانی که می‌خواهند از سوزن کمتری استفاده کنند، پمپ انسولین در اولویت قرار می‌گیرد اما این افراد باید توجه کنند که باید حداقل روزی 4 بار قند خون خود را اندازه بگیرند. همچنین ممکن است وصل بودن این دستگاه به بدن یک عیب محسوب شود. سهولت استفاده و نگه‌داری آسان‌تر قلم انسولین از مزایای آن محسوب می‌شود و قیمت بالای آن از معایب آن است. به همین دلیل برای افرادی که می‌خواهند با قیمت مناسب‌تری تزریق انسولین را انجام دهند، استفاده از روش کلاسیک تزریق انسولین با سرنگ پیشنهاد می‌شود. همچنین سرنگ بر خلاف قلم و پمپ انسولین نیاز به کشیدن انسولین از یک ویال انسولین جداگانه قبل از تزریق را دارد.
ویژگی‌های سرنگ مخصوص تزریق انسولین
- مناسب برای تزریق انسولین در بیماران دیابتی
- از دسته محصولات پزشکی کاربردی در سلامت خانگی
- تولید شده در شکل و اندازه‌های مختلف
- ساخته شده از پلاستیک
- جز دسته محصولات یکبار مصرف پزشکی
تقسیم بندی سرنگ انسولین بر حسب سایز
- سرنگ 0.3 میلی لیتری یا 30 واحدی : مناسب برای استفاده کمتر از 30 واحد انسولین
- سرنگ 0.5 میلی لیتری یا 50 واحدی : مناسب برای 30 تا 50 واحد انسولین
- سرنگ 1.0 میلی لیتری یا 100 واحدی : مناسب برای تزریق بیش از 50 واحد انسولین
لازم به ذکر است که درجه بندی سرنگ‌ها 50 قسمتی است، یعنی در سرنگ‌های 100 واحدی خطوط درجه بندی نشان دهنده دو واحد انسولین و در سرنگ های 50 واحدی هر خط درجه بندی نشان دهنده یک واحد است. همچنین درجه‌بندی در سرنگ‌های 30 واحدی مشابه سرنگ‌های ۵۰ واحدی انجام می‌شود.
تقسیم بندی سرنگ مخصوص تزریق انسولین بر حسب نحوه اتصال سوزن
- سرنگ یکپارچه
- سرنگ غیر یکپارچه یا سر جدا که خود به دو دسته لویرلاک لویر‌اسلیپ تقسیم می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع سرنگ انسولین و تفاوت لویرلاک و لویر اسلیپ به سایت مجله آرشیدا طب مراجعه شود.
تقسیم بندی سرنگ بر حسب کشور سازنده
- سرنگ مخصوص تزریق انسولین خارجی
- سرنگ مخصوص تزریق انسولین ایرانی
سرنگ ایرانی نسبت به نمونه خارجی قیمت مناسب‌تری دارد و در دسترس‌تر است. از معروف‌ترین برندهای ایرانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آوا
- حلما طب
- یزد
مراحل تزریق انسولین با سرنگ
تزریق انسولین با سرنگ مخصوص خود کار ساده‌ای است که هر کسی می‌تواند در منزل یا هر مکان دیگری برای خود یا دیگران انجام دهد. اما بهتر است تمام مراحل آن به‌خوبی رعایت شود تا از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. این مراحل عبارتند :
- ضد‌عفونی کردن دست یا استفاده از دستکش پزشکی در صورت نیاز
- ضد‌عفونی کردن محل تزریق با پنبه یا پد الکلی
- گرفتن قسمتی از پوست و فشار دادن پوست و چربی در بین انگشتان
- فرو کردن سوزن سرنگ در پوست به صورت مستقیم و اطمینان از قرار‌گیری مناسب سوزن در پوست
- رها کردن بافت جمع شده
- فشار دادن پیستون به سمت پایین
- نگه‌داشتن سوزن به مدت چند ثانیه و سپس بیرون کشیدن سرنگ انسولین
- فشار دادن محل تزریق
- امحا کردن سرنگ در سیفتی باکس
نکات مهم به هنگام تزریق انسولین
- انسولین نباید در مناطقی که زخم یا کبودی دارد تزریق شود زیرا این کبودی یا زخم ممکن است مانع ورود صحیح انسولین به بدن شود.
- از روی لباس نباید تزریق انجام شود زیرا لباس می‌تواند سوزن را آلوده کند و باعث عفونت شود.
- تزریق مداوم انسولین به یک نقطه از بدن، می‌تواند باعث ایجاد توده، تورم یا ضخیم شدن پوست شود؛ لذا بهتر است هر بار از یک ناحیه متفاوت استفاده شود.
- این سرنگ یکبار مصرف است و باید از استفاده مجدد از آن پرهیز شود.
- از ماساژ و مالش محل تزریق پرهیز شود.
عوارض تزریق نادرست انسولین
- سردرد شدید
- لرزش بدن
- سرگیجه‌های مکرر
- حالت تهوع
- ضعف و گرسنگی
- تشنج
- تعریق غیرعادی
- به هم‌خوردن روند طبیعی تنفس
اگر بعد از تزریق انسولین، فرد با چند مورد از موارد بالا مواجه شود ضروری است که به درمانگاه مراجعه کند.
خرید سرنگ انسولین
شما می‌توانید برای خرید انواع تجهیزات پزشکی مربوط به تزریقات مانند انواع سرنگ، آنژیوکت، ست سرم، میکروست و غیره از طریق سایت آرشیدا طب اقدام کرده یا با مشاوران ما تماس گرفته و پس از مشاوره رایگان تجهیزات دلخواه خود را خریداری کنید.