ونتیلاتور چیست؟
ونتیلاتور دستگاه تنفسی‌ای است که بیماران مبتلا به آسم، قلبی- عروقی، بیماران ریوی و … برای بهبود تنفس و حال عمومی نیاز به استفاده مداوم یا چندین ساعته به آن دارند. در حالت طبیعی ریه‌های افراد در طی عملکرد خود مقداری مشخص اکسیژن دریافت می‌کرده و از سلول های بدن دفاع می‌کنند و از عضلات و فضای اطراف آن محافظت می‌کند. در صورت مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف، ریه‌ها عملکرد خود را از دست می‌دهند و نیاز به یک دستگاه کمکی برای ادامه عملکرد خود دارند. در چنین شرایطی از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده شده تا به ریه برای تنفس کمک شود و امکان خفگی بیماران را از بین برده و یا تا حد زیادی کاهش دهد. معمولا این دستگاه برای ادامه حیات افراد پس از عمل‌های سخت و دشوار مانند جراحی عمل قلب باز و یا اعضای پیوند کمک می‌کند.
ونتیلاتور فشار منفی:
برای کارکرد درست شش‌ها جهت پر و خالی شدن هوا در داخل بدن و اندام‌های داخلی دو روش وجود دارد. در روش اول بدن مجبور به پمپاژ کردن کردن هوا به داخل شش‌ها و سپس خالی کردن آن‌ها هستند. در روش دوم از بیرون اکسیژن‌ها را به داخل شش‌ها کشیده و بدن را وادار به تنفس کند. عملکرد ونتیلاتور در تنفس فشار منفی به گونه‌ای است که محفظه طراحی شده که همه فضای قفسه سینه را پوشش دهد و سر و گردن بیرون بماند و به همین خاطر اجازه ورود و خروج به این قسمت داده نمی‌شود. هنگام خروج هوای درون محفظه به علت فشار منفی بر روی قفسه سینه، شش‌ها به سمت قفسه سینه کشیده می‌شود و پس از آن شش‌ها پر هوا می‌شوند. با از بین رفتن فشار درون محفظه هوای درون آن نیز خالی می‌شود. در اثر تکرار این فرآیند تنفس انسان شبیه سازی می‌شود. از بهترین مزیت این محصول به عدم نیاز به راه هوایی غیر طبیعی، اصلاح و تنظیم اکسیژن‌رسانی و نیاز نداشتن به شل کننده‌های عضلانی می‌توانیم اشاره کنیم.
ونتیلاتور فشار مثبت:
این نوع ونتیلاتور هنگام دم گاز را تحت فشار به داخل ریه‌ها به جریان انداخته شده و یک فشار آلئولی مثبت ایجاد کرده تا سبب اتساع قفسه سینه بشود. برای انجام این نوع تهویه وجود راه هوایی مصنوعی همراه با لوله تراشه ضروری است تا جریان هوا با حجم مناسب و به‌طور کامل هنگام دم با فشار مثبت وارد ریه‌ها بشود.
انواع دستگاه تنفس مصنوعی
پرتابل
این نوع دستگاه ونتیلاتور برای افرادی که در اثر تصادف در حوادث رانندگی و یا در اثر جنگ دچار تنگی نفس و مشکلات تنفسی کوتاه مدت شده باشند، مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه دارای سیستم هوشمندی است که تغییرات فشار هوایی را حس کرده و هنگامی که بیمار دچار تنفس غیر ارادی شده باشد و صورت اتومات عملکرد خود را با تنفس بیمار هماهنگ می‌کند.
ونتیلاتور پرتابل به دو نوع زیر تقسیم می‌شود اما از لحاظ عملکردی مشابه یکدیگر می‌باشند.
پرتابل خانگی
دستگاه ونتیلاتور خانگی در طی سال‌های اخیر یکی از پرکاربردترین دستگاه‌های ونتیلاتور بوده است. این نوع دستگاه برای بیمارانی که مبتلا به اختلالات تنفسی مزمن و اختلالات عصبی بسیار زیاد مورد استفاده قرار میگیرد. با تهیه کردن این محصول بیماران نیازی به ماندن طولانی مدت در بیمارستان برای استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی ندارند. همچنین این دستگاه می‌تواند کمک بسیار زیادی به تنظیم فشار تنفسی و مودهای متنوع تنفس بکنند.
پرتابل بیمارستانی
در بیمارستان‌ها در موارد ضروری هنگام جابجایی بیماران به بخش‌های مختلف مرکز درمانی مانند انتقال به بخش عکس‌برداری یا جراحی امکان بروز مشکلات زیادی مانند ایست تنفس و قلبی وجود دارد که جان بیمار در خطر قرار بگیرد. در این شرایط اتصال دستگاه ونتیلاتور پرتابل بیمارستانی از رخداد حوادث برای بیماران جلوگیری کرده و ریسک جابجایی را از بین می‌برد.
دستگاه ونتیلاتور ICU
از ضروری‌ترین تجهیزات هر بیمارستان دستگاه ونتیلاتور ICU می‌باشد. این دستگاه به علت عملکرد متفاوت با باقی دستگاه‌های ونتیلاتور دارد فقط در بیمارستان و در بخش ICU کاربرد دارد و مورد استفاده قرار میگیرد.
سایر تجهیزات مرتبط به بخش ICU مدل‌های مختلفی از دستگاه EDP است. این دستگاه نیز نوعی ونتیلاتور می‌باشد که ورودی‌های آن از گاز اکسیژن فشار بالا و هوای فشرده شده تشکیل شده است.
این نوع دستگاه ونتیلاتور نیاز به انتقال ندارد و در جای ثابت مورد استفاده قرار میگیرد تا نیازی به جابجایی بیمار نباشد.
نکات استفاده از دستگاه ونتیلاتور
استفاده از دستگاه ونتیلاتور باید بر اساس تجویز پزشک باشد و طبق تجویز تنظیم شود. آلارم‌ها باید درست تعریف شوند تا دستگاه عملکرد مناسبی داشته باشد. انتخاب تنظیمات دقیق دستگاه مانند سرعت، نرخ تنفس در هر دقیقه، حجم جاری و حداکثر مقدار فشار هوا با شرایط بدنی بیمار تنظیم شود. در صورت درست قرار نگرفتن لوله در دهان و بینی بیمار، امکان به‌وجود آمدن عفونت و آسیب به دندان‌ها وجود دارد. برای بیمارانی که تحت عمل لوله‌گذاری تراکئوستومی قرار می‌گیرند نیاز به لوله‌های تغذیه‌ای و یا تغذیه تزریقی دارند. آمادگی بیمار برای خروج لوله بنا به صلاح دیده پزشک بوده تا در زمان مناسب کادر درمان لوله را خارج کنند. همچنین در بیمارستان‌ها برای جلوگیری از ریسک عفونت به صورت روزانه از کلر هگزیدین استفاده می‌کنند.
با عملکرد صحیح دستگاه ونتیلاتور هنگام انجام فرآیند دم، فشار در قفسه سینه ایجاد می‌شود که موجب کاهش فشار خون بیمار شده، به همین علت برای جلوگیری از ابتلا شدن بیمار به پنوموتوراکس (تخریب دیواره ریه) پرستاران بهتر است فشار خون به صورت روزانه کنترل شود.
در صورت استفاده از دستگاه ونتیلاتور به صورت تهاجمی باید به‌طور ویژه‌ای کنترل شود و هنگامی که توجه مناسبی به آن نشود خطر مبتلا شدن بیمار به آسپیراسیون ریوی، ذات‌الریه، عفونت سینوسی و آسیب تارهای صوتی به علت لوله‌گذاری نامناسب، زخم بستر به دلیل استراحت طولانی جسم، ضعف عضلانی و غیره را افزایش خواهد داد.
برای مبتلا نشدن بیماران و کاهش احتمالات به این بیماری‌ها و موارد ذکر شده به راهکار‌های زیر توجه کنید:
- تنظیم میزان اکسیژن و مقدار فشار هوا زیر نظر پزشک و تجویز بیمار
- انجام دادن حرکات کششی و فیزیکی برای جلوگیری از ابتلا به زخم بستر
- کنترل مداوم وضعیت فیزیکی بیمار
- رسیدگی به موقع به تغذیه، دارو رسانی و نظافت بیمار
برای اطلاعات بیشتر به سایت مگ آرشیدا طب مراجعه کنید.